Osoby z niepełnosprawnością stanowią istotną część populacji. Wiele z nich posiada kwalifikacje i umiejętności, które pozostają niewykorzystane z powodu barier w dostępie do rynku pracy i niechęci ze strony pracodawców. Dlaczego zatrudnienie OzN w Polsce jest problematyczne?
Jaki jest potencjał rynkowy osób z niepełnosprawnością?
W Europie średnio OzN stanowią od 10% do 15% całej ludności, co przekłada się na miliony potencjalnych pracowników. Jeżeli chodzi o Polskę – w 2023 OzN było 14,3 % mieszkańców. W gospodarce narodowej pracuje ich zaledwie 9%.
Tymczasem w dobie digitalizacji i pracy zdalnej, bariery fizyczne stają się mniej istotne, co otwiera nowe perspektywy dla osób z niepełnosprawnością. Przede wszystkim praca zdalna, która daje tak naprawdę nieograniczone możliwości znalezienia właściwego zatrudnienia.
Jakie są rodzaje niepełnosprawności?
- Fizyczne: obejmuje niepełnosprawności ruchowe, takie jak paraliż, amputacje czy schorzenia układu mięśniowo-szkieletowego.
- Sensoryczne: dotyczą problemów ze wzrokiem, słuchem lub mową, np. niedowidzenie, niedosłuch czy afazja.
- Psychiczne: takie jak depresja, schizofrenia, choroba afektywna dwubiegunowa, itp.
- Chroniczne, przewlekłe: takie np. epilepsja czy stwardnienie rozsiane.
- Intelektualne: obejmuje niepełnosprawności takie jak zespół Downa.
Coraz częściej mówi się także o neuroróżnorodności jako zdiagnozowanej jednostce chorobowej.
Co to jest neuroróżnorodność?
To słowo od niedawna funkcjonuje w przestrzeni publicznej. Po raz pierwszy pojawiło się w latach 90-tych w USA dla określenia naturalnych różnic w funkcjonowaniu mózgu jednostek. Każdy z nas może np. inaczej przetwarzać informacje czy reagować na bodźce.
– Przyjęło się obejmować tym określeniem takie schorzenia, jak spectrum autyzmu, ale także ADHD, kiedyś uznawane za chorobę niegrzecznych dzieci, a dotyczy także dorosłych – zaznacza Joanna Olszewska, CEO BPO Network, która`zajmuje się tematyką zatrudniania OzN.
Neuroróżnorodność to także np. dysleksja czy zaburzenia takie jak stany lękowe.
– Dla takich osób warto tworzyć warunki do pracy, aby mogły być ważnym elementem w zakładzie pracy, w biurze – dodaje Joanna Olszewska. – Z obserwacji wynika, że coraz więcej młodych osób jest diagnozowanych pod kątem zaburzeń psychicznych, a często są to osoby dobrze wykształcone, kreatywne i wartościowe. Takie osoby funkcjonują na dobrze ustawionych lekach i mogą efektywnie pracować zdalnie.
Jakie obawy w stosunku do osób niepełnosprawnych mają pracodawcy?
Mimo coraz większej otwartości za tworzenie zespołów różnorodnych OzN stanowią ułamek pracowników. Dlaczego?
Wiąże się to z pewnym stereotypowym podejściem do takich osób, które postrzegane są jako mniej wydajne, bardziej problemowe (zwolnienia chorobowe, nieobecności, itd.
Wynika to także z:
- mentalnych stereotypów,
- lęku przed nieznanym,
- braku odpowiednich kwalifikacji,
- ograniczeń wynikających z mobilności
Czego się obawiają niepełnosprawni?
Tu także występuje sporo barier w myśleniu.
- że nie mogą pracować – bo mają tak w orzeczeniu o niepełnosprawności (a mogą w zakładzie pracy chronionej lub w formie pracy zdalnej)
- nierównego traktowania
- niższych zarobków
- gorszej pozycji przy awansie itd.
- wykorzystywania
Korzyści dla pracodawców, którzy zatrudniają osoby z niepełnosprawnością
– dofinansowanie wynagrodzeń
– refundacja składek ZUS i refundacja kosztów szkoleń
– zwrot kosztów dostosowania stanowiska pracy
– różnorodność w zespołach
– budowanie pozytywnego wizerunku firmy
Minusy zatrudniania OzN
Zatrudniając osobę OzN musisz wiedzieć, że może ona np. dłużej robić sobie herbatę. To błahostka, ale oznacza, że nie będzie jej przy stanowisku pracy dłużej, niż pozostałych pracowników.
Występuje także:
– konieczność dostosowania miejsca pracy (winda, szersze drzwi, itd. (jeśli osoba nie pracuje zdalnie)
– konieczność respektowania szczególnych uprawnień (dłuższy urlop, możliwość skrócenia czasu pracy.
– kontrole odpowiednich służb
To zatrudniać czy nie?
Jeśli ten temat cię interesuje – zapraszamy do posłuchania całej rozmowy, jaką CEO Petra Consulting Sylwia Petryna przeprowadziła z Joanną Olszewską, CEO BPO Network, która od wielu lat pracuje nad poprawą świadomości na temat zatrudniania osób z niepełnosprawnością na otwartym rynku pracy.
Rozmowę znajdziesz tutaj: WYZWANIA ORGANIZACJI 2024:Blaski i cienie różnorodności – zatrudnianie osób z niepełnosprawnością
Zapraszamy do śledzenia całego cyklu WYZWANIA ORGANIZACJI 2024, na naszym kanale firmowym na YouTube.
